Koppen zonder kip

We hebben veel redenen om weg te blijven bij wat we voelen. Onze emoties hebben een nauwelijks te stoppen kracht die ons zomaar kan overvallen. Vaak lijken ze ook nog willekeurig en niet logisch. Dat maakt het regelmatig onplezierig om ze te ervaren. Niet voor niets noemen we de meeste emoties ‘ongewenst’ of ‘negatief’. Toch laat huidig onderzoek zien dat onze emoties een prachtig en efficiënt informatieverwerkings- en signaleringssysteem zijn, ontworpen om ons gedrag snel te reorganiseren. Als je als werkend mens iets aan je emoties wilt hebben, dan gaat het er vooral om dat je ze van harte welkom heet. Dat je ze signaleert, accepteert, beleeft, herkent, communiceert, deelt en vervolgens weer loslaat. Hoe voelt dat?

Ongewenste emoties

Dat was me het weekje wel. Veel ontroerende ontmoetingen. Zo was er de ondernemer die me toevertrouwde dat hij negen maanden lang een scheve schaats had gereden: hij had een relatie met de vrouw van een vriend. Hij ziet hoeveel schade dat heeft veroorzaakt. Maar hij voelt er weinig bij. Behalve het gevoel dat zijn ‘nieuwe vlam’ hem gaf. Met dát gevoel heeft hij graag contact. Dat koestert hij nog even. Het is zo lekker om je ‘waardevol’ te voelen. Veel beter dan het gevoel dat er nu vooral is, maar van hem niet mag zijn: ‘waardeloos’.

En er was die directeur/aandeelhouder van een sterk groeiende club, die zijn relatie met zijn collega-aandeelhouder al veel eerder was gaan ervaren als een slecht huwelijk. En nu was het dan ook echt afgelopen. Zijn aandelenpakket was verkocht en hij is daar klaar. Maar is hij wel klaar? ‘Ik kom er maar niet los van’, vertelt hij me. Hij probeert zo snel mogelijk weer een nieuwe weg in te slaan. Aan een ander bedrijf te bouwen. Maar hij voelt zich regelmatig futloos, rancuneus en verdrietig. Dat zijn geen plezierige emoties. Daar wil hij graag van af. Wat gaat hem helpen om echt los te komen van waar hij lang met hart en ziel aan verbonden is geweest?

En er was die key-accountmanager die merkt dat hij zich opnieuw (voor de vierde keer in negen jaar) begint te vervelen. Ergens zoekt hij een nieuwe uitdaging. Maar hij is bang opnieuw in een ‘verkeerde job’ of op een ‘verkeerde plek’ terecht te komen. Alsof niets hem echt voldoening geeft. Toch vindt hij vooral dat hij zeurt. Als je goed naar zijn leven kijkt, heeft hij namelijk niets te klagen. Waarom zou hij dat ontevreden gevoel en de angst die daarbij hoort, echt toelaten?

Verdringen

Er is veel onplezierigs te voelen. Maar we weten wel hoe we daarvan weg moeten blijven. We ‘duiken’ gewoon ons hoofd in. Redeneren en werken ons weg bij wat we liever niet ervaren. Alsof we niet zo veel werkelijkheid kunnen verdragen. Zo zorgen we ervoor dat ons hele lichaam niet meedoet. Collega Michelle zegt: ‘We lopen hier rond als koppen zonder kip’. Alsof ons lichaam alleen bedoeld is om ons hoofd van A naar B te brengen. Hebben we dan zo weinig vertrouwen in wat onze ongewenste emoties ons brengen?

De Ontknooping

We (Michelle en ik) zijn aan het schrijven geslagen over emoties. Vanuit de vraag wat je als werkende mensen moet weten over emoties als je er op je werk profijt van wilt hebben. Dan is het goed om op een rijtje te zetten wat er de afgelopen jaren al over geschreven is. Want als je niet weet wat je hebt toe te voegen aan wat er al is, waarom zou je dan schrijven? Alleen al in de managementboekenhoek zijn dat de afgelopen jaren zo’n veertig titels. En tussen die veertig zit precies één bijzonder boek dat de lezer uitnodigt je ongewenste emoties ook echt te vóélen (De Ontknooping van Marius Knoope). Een aanrader.

Wat je nodig hebt

Marius heeft 252 negatieve emoties in een soort van periodiek systeem geplaatst. Zijn kernidee is dat elke ongewenste emotie je een kwaliteit brengt die je op dat moment in je leven ook echt nodig hebt. Als je die emotie maar durft te voelen. En het beste doorvoel je een emotie, volgens Knoope, als je die uitvergroot uitspeelt. Ik ben al maanden aan de slag om het in mijn eigen leven te testen. Dat gaat dan zo: Ik voel iets wat ik niet wil voelen, bijvoorbeeld ‘machteloosheid’ of ‘onbegrip’. Dan let ik goed op waar ik het in mijn lichaam voel. Daar ga ik dan met mijn aandacht heen (dat heet focussen) om te voelen hoe het voelt. Tot het er niet meer is. Dan ga ik na wat het me brengt, loop naar mijn kantoor waar ‘De Ontknooping’ ligt en kijk of mijn waarneming klopt met wat Knoope erover schrijft. En meestal klopt het.

Zo heb ik bijvoorbeeld geleerd dat voelen aan ‘onmacht’ mij een soort van flexibiliteit brengt. Ergens ook logisch, want onmacht ervaar ik als ik de dingen niet kan krijgen zoals ik ze hebben wil. En als dat echt niet kan, dan is het beter om flexibel te zijn en te kijken hoe je het dan wél kunt krijgen. Als ik aan ‘onbegrip’ voel, merk ik dat het me ergens bevestigt in mijn uniek-zijn. Het moedigt me aan dat unieke ook uit te leven.

Voel wat je voelt

Wat als de ondernemer die een scheve schaats rijdt, gaat voelen aan ‘waardeloos’? Misschien brengt het hem de bescheidenheid die hij nu goed gebruiken kan? Wat als de directeur/aandeelhouder gaat voelen aan futloos, rancuneus en verdrietig? Zou dat hem niet kunnen helpen om te bereiken wat hij nu maar moeilijk bereikt: dat hij echt loskomt van de zaak? Wat als de key-accountmanager gaat voelen aan dat wat bang is en aan dat wat ontevreden zeurt, zou het hem niet kunnen helpen om de feiten onder ogen te zien en een heel andere weg te vinden?

Wie stuurt wie aan?

De meeste boeken over emoties gaan erover hoe jij controle krijgt over – of kunt sturen op – dat wat je niet wilt voelen. Maar misschien is wat je voelt wel bedoeld om jou te sturen. Voel daar maar eens aan vandaag. Dat voelt vast niet professioneel.